در دنیای امروز با پیشرفت فناوری و گسترش شهرنشینی، ساخت و سازهای عمرانی در مناطق زلزلهخیز نیازمند توجه ویژهای به ایمنی لرزهای هستند. یکی از مهمترین رویکردها در حفاظت از سازهها در برابر خطرات ناشی از زلزله، بهسازی لرزهای است. این روند شامل کاربرد تکنیکها و روشهای مختلفی است که با هدف افزایش مقاومت، شکلپذیری و پایداری سازه در برابر نیروهای لرزهای انجام میشود.
تعریف بهسازی لرزهای : بهسازی لرزهای (Seismic Retrofitting) فرآیندی است که طی آن سازههای موجود (مانند ساختمانها، پلها، تاسیسات صنعتی و غیره) به گونهای بهسازی یا تقویت میشوند که بتوانند در برابر زلزلههای آینده مقاومت بیشتری از خود نشان دهند. هدف اصلی این فرآیند، کاهش خطرات جانی و مالی ناشی از آسیبهای سازهای در مواقع بحران است.
روشهای بهسازی لرزهای به طور کلی به دو دسته تقسیم میشوند:
این نوع بهسازی شامل تقویت المانهای باربر اصلی سازه است که مستقیماً در تحمل نیروهای لرزهای نقش دارند. هدف اصلی این روش، افزایش مقاومت، شکلپذیری، سختی جانبی و پایداری کلی سازه در برابر زلزله است.
دیوارهای برشی، المانهای عمودی سازهای هستند که نیروهای جانبی (مانند زلزله و باد) را به خوبی تحمل میکنند. این دیوارها معمولاً از بتن آرمه، فولاد یا آجر سیمانی ساخته میشوند.
در این روش، عناصر مهاربندی (مانند میلگردهای فولادی یا لولههای فولادی) به قابهای موجود اضافه میشوند تا نیروهای جانبی را بهتر تحمل کنند.
این سیستمها با جذب و پراکندن انرژی ناشی از زلزله، از انتقال کامل این انرژی به سازه جلوگیری میکنند.
همچنین بخوانید:میراگر لرزهای چیست؟ + انواع آن
در برخی موارد، ضعف فونداسیون سبب ایجاد خطرات لرزهای میشود. در این حالت، فونداسیون باید با استفاده از روشهای مختلفی بهسازی شود.
این نوع بهسازی به المانهایی اطلاق میشود که مستقیماً در تحمل بارهای سازهای شرکت نمیکنند، اما در صورت شکست میتوانند خطرات جانی و مالی جدی ایجاد کنند.
تجهیزاتی مانند دیگهای بخار، کمپرسورها، تأسیسات HVAC، تابلوهای برق و سیستمهای آتشنشانی باید به گونهای تثبیت شوند که در زمان زلزله سقوط یا جابهجایی نکنند.
این اتصالات برای جلوگیری از جابهجایی لولهها، کابلها، داکتها و سایر تأسیسات در زمان زلزله استفاده میشوند.
نماهای شیشهای، دیوارهای داخلی و جداکنندهها ممکن است در زمان زلزله سقوط کنند و خطرات جانی ایجاد کنند. بنابراین، باید به گونهای طراحی یا تقویت شوند که مقاومت لازم را داشته باشند.
با پیشرفت فناوری، روشهای نوینی در زمینه بهسازی لرزهای مطرح شدهاند که باعث افزایش کارایی و کاهش هزینههای اجرایی میشوند.
استفاده از پوششهای الیافی مانند CFRP و GFRP برای تقویت ستونها و تیرها.
قراردادن سیستمهای عایق (مانند یاتاقانهای لاستیکی) بین سازه و فونداسیون برای کاهش انتقال نوسانات زلزله.
استفاده از سیستمهای هوشمند برای کنترل حرکت سازه در زمان زلزله.
چالشهای اجرایی:
نکات کلیدی:
در بسیاری از کشورهای پیشرفته و حتی در ایران، بهسازی لرزهای برای ساختمانهای موجود در مناطق زلزلهخیز الزامی است. در ایران نیز بر اساس آییننامه 2800 ، تمام سازههای موجود در مناطق زلزلهخیز باید تحت بررسی و در صورت نیاز به بهسازی لرزهای مورد تقویت قرار گیرند.
همچنین، قانون «ضوابط فنی بهسازی لرزهای ساختمانهای موجود» در ایران (مصوب 1397) الزامات لازم برای انجام این نوع بهسازی را مشخص کرده است.
بهسازی لرزهای یکی از مؤثرترین راهکارهای کاهش خطرات ناشی از زلزله است. با توجه به قدیمی بودن بخش قابل توجهی از ساختمانهای موجود در کشور و همچنین فعالیتهای زلزلهای منظم در مناطق مختلف ایران، این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است. انتخاب روش مناسب بهسازی، انجام ارزیابی دقیق اولیه و رعایت استانداردهای لازم میتواند نقش بسزایی در افزایش ایمنی و دوام سازهها داشته باشد.
شما عزیزان می توانید برای مشاهده از آخرین مقالات یووال به قسمت مقالات مراجعه فرمایید. همچنین ما در یووال انواع اتصالات میلگرد بستر و وال پست را تولید و با قیمت مناسبی در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهیم. شما می توانید برای مشاوره و خرید با ما تماس بگیرید
Q: آیا تمام ساختمانها نیاز به بهسازی لرزهای دارند؟ A: خیر. فقط ساختمانهایی که در مناطق زلزلهخیز ساخته شدهاند و یا نسبت به استانداردهای فعلی ایمنی لازم را ندارند، نیازمند بهسازی هستند.
Q: بهترین روش بهسازی لرزهای کدام است؟ A: این موضوع به نوع سازه، سن آن، موقعیت جغرافیایی و بودجه اختصاص یافته بستگی دارد. اما استفاده از FRP و سیستمهای عایق لرزهای از متداولترین روشها هستند.
Q: چقدر زمان میبرد تا یک ساختمان بهسازی شود؟ A: زمان اجرای بهسازی بسته به گستردگی کار و نوع روش استفاده شده متفاوت است و میتواند از چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *
دیدگاه *
نام *
ایمیل *
وب سایت
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.