زمین‌لرزه‌ها، لرزش‌های ناگهانی سطح زمین هستند که در اثر آزاد شدن انرژی ذخیره‌شده در پوسته زمین ایجاد می‌شوند. این رویدادهای قدرتمند می‌توانند ویرانگر باشند و خسارات جانی و مالی قابل‌توجهی به بار آورند. برای درک و اندازه‌گیری شدت زلزله‌ها، از مقیاس‌های مختلفی استفاده می‌شود که یکی از شناخته‌شده‌ترین آنها، مقیاس بزرگی ریشتر است.

در این مقاله، به بررسی واحد ریشتر می‌پردازیم و به سوالات زیر پاسخ می‌دهیم:

• مقیاس ریشتر چیست؟
• چگونه زلزله‌ها با مقیاس ریشتر اندازه‌گیری می‌شوند؟
• مقادیر مختلف ریشتر چه معنایی دارند؟
• محدودیت‌های مقیاس ریشتر چیست؟
• عوامل موثر بر شدت زلزله چیست؟

مقیاس ریشتر چیست؟

مقیاس ریشتر (Richter Magnitude Scale) که توسط چارلز فرانسیس ریشتر، لرزه‌شناس آمریکایی، در سال 1935 ابداع شد، لگاریتمی از دامنه (بزرگی) لرزش‌های زمین ثبت شده توسط لرزه‌نگار در مسافت ثابت از کانون زلزله را نشان می‌دهد. این مقیاس لگاریتمی است، به این معنی که هر واحد افزایش در مقیاس ریشتر، نشان‌دهنده افزایش 10 برابری در دامنه لرزش‌ها است.

چارلز فرانسیس ریشتر

چگونه زلزله‌ها با مقیاس ریشتر اندازه‌گیری می‌شوند؟

برای اندازه‌گیری بزرگی زلزله با مقیاس ریشتر، از لرزه‌نگارها استفاده می‌شود. لرزه‌نگارها دستگاه‌هایی هستند که لرزش‌های زمین را ثبت می‌کنند. لرزه‌نگارها در نقاط مختلف جهان نصب شده‌اند و اطلاعات آنها به مراکز لرزه‌نگاری ارسال می‌شود.

در هنگام وقوع زلزله، لرزه‌نگارها لرزش‌های زمین را در سه جهت (شمال-جنوب، شرق-غرب و عمودی) ثبت می‌کنند. بزرگترین دامنه لرزش ثبت شده توسط لرزه‌نگار در مسافت 100 کیلومتری از کانون زلزله، به عنوان مقادیر اولیه (M) در نظر گرفته می‌شود. سپس با استفاده از فرمول‌های ریاضی، این مقدار به بزرگی ریشتر (ML) تبدیل می‌شود.

همچنین بخوانید: نکات ایمنی در زلزله شامل چه مواردی است + نکات قبل، حین و وقوع زلزله

مقادیر مختلف ریشتر چه معنایی دارند؟

مقیاس ریشتر از 0 تا بی‌نهایت متغیر است. با این حال، زلزله‌های با بزرگی کمتر از 2 به ندرت احساس می‌شوند و زلزله‌های با بزرگی بیشتر از 8.5 بسیار نادر و ویرانگر هستند.

در جدول زیر، رابطه بین بزرگی ریشتر، دامنه لرزش و شدت زلزله را مشاهده می‌کنید:

رابطه بین بزرگی ریشتر، دامنه لرزش و شدت زلزله

محدودیت‌های مقیاس ریشتر:

مقیاس ریشتر برای اندازه‌گیری زلزله‌های کوچک و متوسط ​​تا بزرگ مناسب است. با این حال، برای زلزله‌های بسیار بزرگ با بزرگی بیش از 8، این مقیاس کم‌دقیق می‌شود. دلیل این امر این است که در زلزله‌های بزرگ، انرژی آزاد شده به طور قابل‌توجهی بیشتر از زلزله‌های کوچک است و فرمول‌های ریشتر برای اندازه‌گیری دقیق این مقدار انرژی کافی نیستند.

علاوه بر این، مقیاس ریشتر فقط دامنه لرزش‌های زمین را اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعاتی در مورد شدت زلزله (میزان تخریب و تلفات) ارائه نمی‌دهد. شدت زلزله به عوامل مختلفی مانند بزرگی زلزله، عمق کانون زلزله، نوع زمین و نزدیکی به مناطق مسکونی بستگی دارد.

همچنین بخوانید: فونداسیون مغناطیسی + خانه های ضد زلزله در ژاپن

عوامل موثر بر شدت زلزله:

• بزرگی زلزله: هر چه بزرگی زلزله بیشتر باشد، شدت آن نیز بیشتر خواهد بود.
• عمق کانون زلزله: زلزله‌هایی که در اعماق کم رخ می‌دهند، معمولاً شدت بیشتری نسبت به زلزله‌هایی دارند که در اعماق زیاد رخ می‌دهند.
• نوع زمین: لرزه‌ها در زمین‌های سست و رسوبی بیشتر از زمین‌های سخت و سنگی احساس می‌شوند.
• نزدیکی به مناطق مسکونی: زلزله‌هایی که در نزدیکی مناطق مسکونی رخ می‌دهند، تخریب و تلفات بیشتری به بار می‌آورند.

در کنار مقیاس ریشتر، از مقیاس‌های دیگری نیز برای اندازه‌گیری زلزله استفاده می‌شود، از جمله:

• مقیاس بزرگی گشتاوری: این مقیاس انرژی کل آزاد شده توسط زلزله را اندازه‌گیری می‌کند.
• مقیاس شدت مرکالی: این مقیاس شدت لرزش‌های زمین را بر اساس گزارش افراد در مناطق مختلف توصیف می‌کند.

جمع‌بندی:

مقیاس ریشتر ابزاری مهم برای اندازه‌گیری بزرگی زلزله است. با این حال، این مقیاس محدودیت‌هایی دارد و برای اندازه‌گیری دقیق شدت زلزله کافی نیست. برای درک کامل یک زلزله، باید از مقیاس‌های دیگر و همچنین عوامل موثر بر شدت زلزله مانند بزرگی، عمق، نوع زمین و نزدیکی به مناطق مسکونی نیز استفاده کرد.

شما عزیزان می توانید برای مشاهده از آخرین مقالات یووال به قسمت مقالات مراجعه فرمایید. همچنین ما در یووال انواع اتصالات میلگرد بستر را تولید و با قیمت مناسبی در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهیم. شما می توانید برای مشاوره و خرید با ما تماس بگیرید.